صفحه 393

مسئله 78- از گناهان بزرگ در اسلام تعيير و سرزنش است كه قرآن شريف با كلمۀ «وَيْل» سرزنش‌كننده و غيبت‌كننده را تهديد فرموده است:

«وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَة»[1]

«واى بر هر بدگوىِ عيب جوى.»

و آن اقسامى دارد:

الف) سرزنش به‌واسطۀ عيبى كه در او نيست؛ و اين صورت علاوه بر اينكه گناه سرزنش را دارد، گناه تهمت را نيز دارد.

ب) سرزنش به‌واسطۀ عيبى كه در او مى‏باشد و اين صورت همان «لمزه» قرآن است كه با كلمۀ ويل، سرزنش‌كننده را تهديد كرده است.

ج) سرزنش كه با ضميمۀ استهزا يا اهانت و يا فحش باشد؛ و اين صورت علاوه بر اينكه حرام است، گناه آن ضميمه را نيز دارد، و ممكن است سرزنش به‌واسطۀ ضمائمى كه دارد، گناهان فراوانى داشته باشد.

د) سرزنش كسى به‌خاطر معصيت، و آن سرزنش نيز حرام است، مگر اينكه از باب نهى از منكر باشد، و در نهى از منكر و يا امر به معروف، چاره‏اى جز تعيير و سرزنش نداشته باشد.

مسئله 79- توبۀ سرزنش‌كننده متوقّف بر رضايت سرزنش‌شونده است، مگر اينكه راضى نشود يا دسترسى به او نباشد كه در اين صورت، توبۀ تنها كفايت مى‏كند و بهتر است كه علاوه بر توبه از آن گناه، براى او دعا و استغار نمايد.